DZIAŁALNOŚĆ MUZEUM REGIONALNEGO im. HIERONIMA ŁAWNICZAKA w KROTOSZYNIE
w latach 2019-2023
Zbiory
W latach 2019–2023 zbiory Muzeum Regionalnego powiększyły się o 300 obiektów o łącznej wartości ponad 36 000 zł, w tym 112 sztuk zakupiono za ponad 14 000 zł, a 188, o wartości prawie 22 000, pozyskano w formie darów i nieodpłatnych przekazów. W celu pozyskiwania obiektów muzealnych, archiwalnych i bibliotecznych na bieżąco śledzono oferty antykwaryczne i aukcje internetowe. Dodatkowo w zbiorach muzeum znalazło się 7 depozytów przekazanych przez kaliską delegaturą Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków.
Łączna liczba eksponatów w krotoszyńskim muzeum wynosi obecnie 6701 obiektów. Zdecydowana większość to zabytki historyczne, pozostałe obiekty to artefakty etnograficzne, numizmatyki, techniczne, archeologiczne oraz dzieła sztuki. Wszystkie pozyskane obiekty wpisano do księgi wpływu i ksiąg inwentarzowych, oznakowano oraz założono dla nich karty ewidencyjne i wykonano dokumentację fotograficzną.
W tym samym czasie w pracowni Muzeum przeprowadzono również prace renowacyjne, konserwatorskie i zabezpieczające 225 obiektów.
Biblioteka
W latach 2019–2023 zbiory biblioteczne powiększyły się o 282 pozycje inwentarzowe o łącznej wartości około ponad 10 000 zł. 257 z nich o wartości ponad 8000 zł pochodziło z darów i nieodpłatnych przekazów, natomiast 25 pozycji zakupiono za kwotę ponad 2000 zł.
Inwentarz biblioteczny liczy obecnie 5571 pozycji. Są to archiwalia, plakaty, publikacje i opracowania niepublikowane dotyczące regionu oraz związanych z nim postaci i instytucji, a także dokumenty życia społecznego i publikacje dotyczące dziedzin wiedzy reprezentowanych w zbiorach Muzeum.
W okresie sprawozdawczym w celach naukowych z biblioteki skorzystało ponad 100 osób, wykorzystując ponad 300 materiałów. Zbiory biblioteczne blisko 200 razy udostępniono też w postaci skanów, fotografii oraz kserokopii.
Wystawa stała
W latach 2019–2023 kontynuowano modernizację wystawy stałej. Przeorganizowano układ ekspozycji w części etnograficznej. Pojawił się trzon kuchenny oraz szafa w sali z izbą ludową, na których na nowo wyeksponowano zabytki. W salach historycznych oraz w jednej etnograficznej pojawiły się tablety, na potrzeby których opracowano specjalne pokazy slajdów. Zakupiono również nowe gabloty i podesty oraz opracowano tabliczki z opisami nowych zabytków. Przygotowano również projekt aranżacji nowego oświetlenia na wystawie stałej, niezbędny w celu aplikowania o środki zewnętrzne na wymianę oświetlenia tejże ekspozycji. Wystawę historyczną uzupełniono o również replikę munduru powstańca wielkopolskiego oraz tzw. „eksponaty dotykalne”, które mogą być przymierzane przez zwiedzających. Obecnie na ekspozycji stałej Muzeum Regionalne prezentuje 1392 zabytki.
W związku z wprowadzonymi ograniczeniami i zamknięciem muzeów dla zwiedzających, zorganizowaliśmy na przełomie 2020 i 2021 r. zwiedzanie ekspozycji stałej z przewodnikiem on-line (na żywo), na naszej stronie na portalu społecznościowym Facebook. Zwiedzanie cieszyło się bardzo dużym zainteresowanie i było relacjonowane w sześciu częściach.
Wystawy czasowe
W latach 2019–2023 w Muzeum Regionalnym im. Hieronima Ławniczaka w Krotoszynie zorganizowano 37 wystaw czasowych, z których 8 Muzeum współorganizowało z miejscowymi instytucjami oraz organizacjami pozarządowymi, a 1 wypożyczyło w ramach współpracy z instytucjami zewnętrznymi. 6 z wymienionych wystaw miało charakter to ekspozycji plenerowych. W związku z ograniczeniami pandemicznymi 2 wystawy prezentowano w internecie.
Dla 5 ekspozycji zorganizowano uroczyste wernisaże, połączone najczęściej z kuratorskim oprowadzeniem, prelekcjami, prezentacjami lub wystąpieniami.
Wystawy wypożyczane
Pod koniec 2019 roku Muzeum Regionalne przygotowało ofertę wystaw wypożyczanych, adresowaną przede wszystkim do instytucji edukacyjnych i kulturalnych. Oferta liczy obecnie cztery ekspozycje. W latach 2019–2023, z przerwą na czas ograniczeń covidowych, z możliwości wypożyczenia wystaw skorzystano dwunastokrotnie.
Działalność edukacyjna i kulturalna
W okresie sprawozdawczym w krotoszyńskim Muzeum zorganizowano 44 wydarzenia – imprezy cykliczne, prelekcje, spotkania i rekonstrukcje historyczne. Przy sześciu z wymienionych wydarzeń Muzeum było współorganizatorem, a w dziewięciu przypadkach partnerem. Ponadto trzy imprezy odbyły się poza siedzibą instytucji.
Głównym rodzajem działalności edukacyjnej Muzeum jest prowadzenie lekcji muzealnych. Obecnie oferta zajęć, przygotowana przede wszystkim dla szkół, liczy 39 tematów, na potrzeby których stworzono 33 prezentacje multimedialne, uatrakcyjniające zarówno lekcje, jak i inne wydarzenia muzealne. W latach 2019–2023 przeprowadzono 601 lekcji muzealnych na 39 tematów dla blisko 12 000 osób. Dodatkowo aż 41 lekcji odbyło się poza siedzibą muzeum – w ramach współpracy z instytucjami kulturalnymi i edukacyjnymi oraz w ramach realizowania projektu z PW „Niepodległa”. W okresie ograniczeń pandemicznych wiele lekcji muzealnych odwołano, w związku z czym nasze muzeum przygotowało 25 lekcji on-line (na żywo) na portalu społecznościowym Facebook.
Udzielono kilkuset informacji (ustnych, pisemnych oraz drogą elektroniczną) na temat działalności muzeum, zbiorów muzealnych i bibliotecznych. Realizowano kwerendy i ankiety na prośbę osób prywatnych, muzeów i innych instytucji. Udostępniono także kilkadziesiąt obiektów ze zbiorów muzealnych i bibliotecznych w postaci skanów i kserokopii.
W związku z epidemią założono konto Muzeum Regionalnego na platformie YouTube, na którym do dziś publikowane są materiały na temat historii Krotoszyna oraz zbiorów Muzeum, cały czas cieszące się dużym zainteresowaniem. Placówka jest również aktywna na portalu społecznościowym Facebook, gdzie w 2022 roku założyła grupę „Historia i tradycje ziemi krotoszyńskiej”, cieszącą się coraz większym zainteresowaniem. Cały czas rozwijana jest również tradycyjna strona internetowa Muzeum
Konkursy i gry
Elementem działalności edukacyjnej Muzeum są również organizowane konkursy. W interesującym nas okresie Muzeum zorganizowało 20 tego typu wydarzeń dla dzieci i młodzieży oraz dorosłych. Było to 14 konkursów historycznych i sześć plastycznych, organizowanych przez Muzeum przy wsparciu samorządu oraz lokalnych organizacji i stowarzyszeń. Adresatami tych działań byli przede wszystkim uczniowie szkół wszystkich poziomów z terenu powiatu krotoszyńskiego.
Specyficznym rodzajem konkursów są gry. W latach 2019–2023 Muzeum zorganizowało ich dziewięć. Są to zabawy muzealne przygotowywane dla grup kolonijnych oraz na Noc Muzeów, a także questy i gry miejskie. W okresie sprawozdawczym w grach i konkursach muzealnych wzięło udział ponad 2750 osób.
Publikacje
W latach 2019–2023 Muzeum Regionalne im. Hieronima Ławniczaka w Krotoszynie zaangażowane było w wydanie jedenastu publikacji. Pięć z nich zostało wydanych samodzielnie – w tym jedna w ramach projektu z PW „Niepodległa”, a kolejne sześć wydawnictw ukazało się w partnerstwie z innymi instytucjami – głównie we współpracy z Towarzystwem Miłośników i Badaczy Ziemi Krotoszyńskiej. Wraz ze wspomnianym TMiBZK od 2019 roku, Muzeum jest współwydawcą kolejnych, począwszy od XV, tomów periodyku „Krotoszyn i Okolice. Opracowania i materiały źródłowe”.
Projekty
Muzeum Regionalne w latach 2019–2023 uczestniczyło w kilku projektach. Od 2013 roku cały czas aktywnie działa w ramach projektu naukowego „Musea et Sigilla” pod patronatem Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz poznańskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Heraldycznego.
W roku 2020 muzeum regionalne realizowało też szeroko zakrojony projekt „Wielkopolanie na wojnie z bolszewikami (1919–1920)”, sfinansowany w ramach PW „Niepodległa”. Projekt polegał na przygotowaniu wystawy, okolicznościowej broszury, konkursu historycznego oraz serii zajęć w szkołach gminy Krotoszyn.
We współpracy z krotoszyńskim Urzędem Miejskim dyrektor Muzeum opracował tablice znajdujące się przy ulicach i rondach – dotyczące patronów tychże ulic i rond, tablice poświęcone powstaniu wielkopolskiemu oraz płyty które stanowią „Aleję Wybitnych Krotoszynian” przy zrewitalizowanych al. Powstańców Wlkp., tablicę znajdującą się przy anonimowych mogiłach w kwaterze wojskowej krotoszyńskiego cmentarza parafialnego, treść i układ graficzny tablic na monumencie cmentarza parafialnego w Benicach oraz treść informacji historycznej na temat krotoszyńskiego browaru dla Galerii Krotoszyńskiej. Ponadto dyrektor zaprojektował grę karcianą i treść kart „Gry o Krotoszyn”, wydanej przez Centrum Krotoszyńskich Inicjatyw.
Współpraca z magistratem
Krotoszyński Urząd Miejski jest organizatorem Muzeum Regionalnego, jednakże współpraca naszej instytucji z magistratem wykracza często poza ramy statutowe placówki. Dotyczyła ona między innymi tworzenia kolejnych filmów promujących miasto.
Dyrektor Muzeum Regionalnego co roku prowadził miejskie i powiatowe uroczystości patriotyczne i bierze udział w konsultowaniu organizowanych obchodów świąt państwowych oraz działań upamiętniających i renowacyjnych w miejscach pamięci, prowadzonych przez miejscowy Urząd Miejski oraz Starostwo Powiatowe. Jest również członkiem Zespołu ds. nazewnictwa ulic przy Urzędzie Miejskim.
Współpraca z instytucjami i organizacjami
Muzeum w latach 2019–2023 współpracowało z dziesiątkami szkół, instytucji i organizacji przy realizacji przeróżnych inicjatyw. W zakresie działalności naukowej warto w tym miejscu wymienić dobrze układającą się współpracę z kaliską delegaturą Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków oraz kaliskim oddziałem Instytutu Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, a także okolicznym archeologami, którym wystawiono kilkaset promes na prowadzenie działalności archeologicznej w naszym regionie (2019–2023).
Warto również odnotować, współpracę z Biurem Poszukiwań i Identyfikacji Instytutu Pamięci Narodowej podczas prac poszukiwawczych i ekshumacyjnych na terenie dawnego cmentarza ewangelickiego przy ul. Rawickiej (2022–2023) oraz z Instytutem Archeologii Uniwersytetu Gdańskiego w celu przeprowadzenia dokładniejszych badań jednego z zabytków (2023). Muzeum objęło też swoim patronatem konferencję naukową „Średniowieczne miasta i siedziby rycerskie w 740-lecie lokacji Nowego Miasta nad Wartą” (2023)
Dyrektor Muzeum kilkadziesiąt razy wziął udział w promujących miasto i jego historię materiałach telewizyjnych i radiowych, realizowanych przez ostrowską Telewizję ProArt, TVP, TVP3 w Poznaniu oraz Polskie Radio Program I.
7 marca 2019 r. krotoszyńskie Muzeum Regionalne zostało uhonorowane nagrodą Starosty Krotoszyńskiego „Krotoszyński Dąb” w kategorii nauka i kultura.
Frekwencja
W latach 2019–2023 w inicjatywach proponowanych przez Muzeum Regionalne im. Hieronima Ławniczaka w Krotoszynie uczestniczyło prawie 27 000 osób, z czego ekspozycję stałą i wystawy czasowe odwiedziło blisko 22 500 osób. W powyższych danych nie ujęto trudnej do określenia liczby uczestników wydarzeń organizowanych w plenerze i poza siedzibą muzeum.
Działania organizacyjne, remontowe i gospodarcze
W okresie sprawozdawczym przeprowadzono również prace remontowe i gospodarcze, możliwe dzięki dotacjom Urzędu Miejskiego w Krotoszynie. Dzięki przyznanej dotacji celowej na sali wystaw czasowych zakupiono i zamontowano profesjonalny system oświetlenia i zawieszeń (2019). Zakupiono także sprzęt elektroniczny: 7 tabletów na potrzeby ekspozycji stałej i czasowej, laptopy do celów biurowych i graficznych oraz bezprzewodowy zestaw nagłośnieniowy do działań w plenerze.
W roku 2021 roku na emeryturę przeszedł wieloletni pracownik merytoryczny naszego muzeum, historyk Daniel Szczepaniak, a na jego miejsce zatrudniony został archeolog – Sebastian Przybylski. W roku 2023 rozstrzygnięto konkurs na dyrektora Muzeum Regionalnego – na stanowisko powołano ponownie Piotra Mikołajczyka.
W pierwszej połowie 2023 roku prowadzona została obowiązkowa, pięcioletnia, szczegółowa inwentaryzacja zbiorów muzealnych i bibliotecznych Muzeum Regionalnego. Inwentaryzacja związana była także z końcem kadencji dyrektora Muzeum. W połowie 2023 roku w Muzeum przeprowadzony został audyt kontrolujący przygotowanie, przebieg i rozliczenie inwentaryzacji.
